سیال های عامل در سیستم های سرمایش تراکم بخار

0 رای05 
تعداد سیال های عاملی که در سیستم های سرمایش تراکم بخار به کار می روند بسیار بیشتر از تعداد آنها در سیکل های قدرت بخاری هستند. در سیستم های ایجاد سرمایش اولیه، آمونیاک و در اکسید کربن از اهمیت ویژه ای برخوردار بودند، اما هر دو آنها بسیار سمی بوده و بنابر این مواد خطرناکی هستند. امروزه هیدروکربن های هالوژنه با نام های تجاری فرئون ژناترون از مبردهای اصلی صنعتی هستند. مثلا دی کلرو دی فلورمتان (CCl2F2) را فرئون 12 و ژناترون-12 و یا سرماساز-12 یا R-12 می گویند.

این گروه از مواد که معمولا آن ها را با نام کلروفلوروکربن ها یا CFC می شناسیم، در دمای محیط پایداری شیمیایی خوبی دارند، مخصوصا آن دسته از آنها که فاقد اتم های هیدروژن هستند. این ویژگی برای یک سیال عامل مبرد از اهمیت خاصی برخوردار است. البته این ویژگی ضررهایی هم دارد و اگر بخشی از آن از دستگاه نشت کند سالیان درازی طول می کشد تا به لایه های بالایی اتمسفر رسیده و در آنجا تجزیه شده و تولید کلرین کند که ماده ای مخرب برای لایه ی محافط اوزون است.

بنابراین بر همه ی ما واجب است که سعی در جایگزینی مواد مورد استفاده فراگیر ولی بسیار خطرناک CFC مخصوصا R-11 و R-12 نماییم و جانشین های مناسب و قابل قبولی را پیدا کنیم. هیدروژن هایی که دارای CFC می باشند (و اغلب HCFC نامیده می شوند) همانند R-22 دارای عمر کوتاهتری در جو بوده و بنابراین پیش از رسیدن به لایه استراتوسفر تجزیه شده و بی ضرر می شوند. مناسب ترین سیال ها که HFC نامیده می شوند اصلا اتم کلری ندارند.

در انتخاب سیال عامل دو نکته مهم وجود دارد که عبارتند از: دمایی که در آن باید سرمایش را ایجاد کرد و نوع وسیله ی به کار رفته. هنگامی که سیال عامل در طی فرایند انتثال حرارت تغییر فاز میدهد، فشار ماده مبرد در طی فرایندهای گرمادهی و گرما گیری برابر فشار اشباع (Saturated Pressure) می باشد. فشار کم به معنی حجم مخصوص بالا بوده و در نتیجه ابعاد دستگاه بزرگ خواهد شد. از طرفی فشار بالا موجب کوچکتر شدن دستگاه خواهد شد ولی باید به گونه ای طراحی شود که مقاومت لازم برای تحمل فشارهای بالا را داشته باشد؛ به خصوص که فشار ها باید زیر فشار بحرانی باشند. در کاربردهایی که به دماهای فوق العاده کم نیاز باشد از یک سیستم دو سیالی که سیال های به طور جداگانه کار می کنند استفاده می شود.

نوع کمپرسور مورد استفاده نیز اثر ویژه ای بر سرماسازی دارد. کمپرسورهای رفت و آمدی برای حجم مخصوص های کم مناسب بوده و در نتیجه فشار های بالایی ایجاد می کنند، در حالی که کمپرسورهای گریز از مرکز مناسب فشار های کم و حجم مخصوص های بالا می باشند. عدم استفاده از ماده مبرد سمی برای مصارف خانگی حائز اهمیت خاصی است. علاوه بر قابل قبول بودن از دیدگاه های محیط زیست، عدم حل روغن کمپرسور، قدرت در الکتریک، پایداری و ارزان بودن آن از ویژگی های دیگر یک ماده مبرد است.

متاسفانه مبرد های در هر حالت خاصیت خورندگی دارند. در طی فرایند های تبخیر و تقطیر در یک دمای معین، همه مبرد ها دارای ضریب عملکرد یکسانی در سیکل ایده آل نیستند. البته مطلوب این است که از ماده مبردی استفاده کنیم که دارای بالاترین ضریب عملکرد باشد، به شرط آنکه بقیه عوامل هم این امکان را به ما بدهند.

ادامه مطلب

حسین مقدم سپهر
نویسنده :: حسین مقدم سپهر
شبکه های اجتماعی